Od Stycznia 2019 roku obowiązuje nowa ustawa o komornikach sądowych, egzekucji komorniczej oraz nowa ustawa o kosztach komorniczych. Kierowane zmiany mają dążyć do uefektywnienia czynności organów sądowych i egzekucyjnych. Sądy rejonowe doczekały się zmian w wydziale egzekucyjnym, które mają za zadanie wykonanie w większej ilości działań związanych z egzekucjami.
Zmiany w egzekucji komorniczej
Do kompetencji wydziałów egzekucyjnych przypadać będzie nadawanie klauzul wykonalności oraz kontrola nad działalnością komorników. Zgodnie ze zmianą treści art. 759 § 2 kodeksu postępowania cywilnego, komornik zobowiązany jest oceną prawną wykonaną przez sąd. W dalszych zmianach sąd będzie mógł nakazać do okazania protokołu z czynności wykonanych w związku z jego postanowieniem. Dodatkowo, jeśli doszło do sprzedaży egzekucyjnej nieruchomości, sąd sporządza plan podziału nabytych środków między wierzycielami, a dłużnikowi i wierzycielom przysługuje prawo do odwołania się, jeżeli taki plan narusza ich interesy. Potencjalne złożenie skargi należy wnieść w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia o sporządzeniu planu podziału. Należy pamiętać, że przed wniesieniem skargi mamy obowiązek zapoznania się z planem podziału oraz poddaniem weryfikacji jego prawidłowości i dokładności. Dotychczas sąd tylko zawiadamiał o sporządzeniu planu jednakże po nowelizacji musi nam taki plan dostarczyć.
W postępowaniu wyjawienia majątku dłużnik musi wskazać cały swój majątek, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie. Dłużnicy nagminnie utrudniają postępowanie poprzez lekceważenie wezwań skierowanych do nich przez sąd w rezultacie dłużnik będący osobą fizyczną mógł zostać przez sąd ukarany lub doprowadzony na posiedzenie przez policję, natomiast nie można było tego zastosować wobec przedstawiciela jednostki organizacyjnej. Po zmianach również przedstawiciel niesumiennego dłużnika może zostać ukarany grzywną lub doprowadzany na posiedzenie przez organy ścigania. Istotne są także informacje, iż komornik nie będzie mógł dokonać zajęcia, gdy okażemy mu dokument, który potwierdza, że zajęte przedmioty nie są naszą własnością. Podczas pierwszej egzekucji dłużnik dostaje specjalny formularz skargi na czynności wykonywane przez komornika. Wprowadzony został obowiązek nagrywania przez komornika poszczególnych czynności egzekucyjnych, w takim celu, w razie ewentualnej skargi przez dłużnika istniała możliwość odtworzenia nagrania z przebiegu egzekucji.
Komornik a dłużnik
Po nowelizacji mieszkanie dłużnika komornik otwiera przymusowo tylko i wyłącznie w asyście policji i przy niej dokonuje przeszukania. W ruchomości niepodlegających zajęciu dodano przedmioty jak m. in. lodówka, pralka, odkurzacz, kuchenka służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, stół, krzesła i łóżka. W wyraźny sposób została zwiększona kontrola komorników, w której minister może z urzędu wszcząć postępowanie administracyjne i zawiesić komornika w czynnościach lub odwołać ze stanowiska, jeśli spowodował naruszenie prawa. Prezesi sądów zobowiązani są do kontroli komorników przynajmniej raz na dwa lata, a doraźne kontrole mogą odbyć się w każdym czasie. Ponadto prezesi sądów mogą wyznaczyć uprawnionych do tego biegłych rewidentów w celu skontrolowania komornika.
Bardzo ważna zmiana jest kosztów związanych z egzekucjami komorniczymi. Ich wysokość będzie ustalana kwotowo, a nie proporcjonalnie do średniego wynagrodzenia, tak jak miało to miejsce dotychczas. Najniższe koszty opłat mają wynosić 150 złotych, a maksymalna opłata nie może być wyższa niż 50 000 złotych. Nadto koszty egzekucyjne nie będą wzrastać wraz z zwiększaniem się kwoty średniego wynagrodzenia. Dłużnik może złożyć wniosek o obniżenie kosztów, jeżeli opłaty są dla niego zbyt dużym obciążeniem finansowym udowadniając przy tym, że jego sytuacja finansowa rzeczywiście nie pozwała na tak wysoką opłatę.
Po dokonanych zmianach średnia opłata wynosi 10% wartości odzyskanych pieniędzy lub zajętego majątku oraz będą obowiązywać dwie niższe stawki: 5% i 3%, które będą uwarunkowane od sposobu i czasu spłaty długu.
